Wdrożenie kontroli winietowania „w szkle i żelazie”. Materiał od czytelnika Radozhiva

Przegląd zaadaptowanego obiektywu średnioformatowego Vega-23 150/3.5 z aparatu Rakurs, a także opis realizacji kontroli winietowania „w szkle i żelazie” przygotowane czytelnik Radozhivy - Rodion Eshmakov.

Vega-23

Vega-23 to standardowy obiektyw średnioformatowych aparatów Rakurs pavilion. Podobnie jak sam aparat, obiektyw jest dość rzadki – pośrednio można to ocenić po czterocyfrowym numerze seryjnym oraz po występowaniu na rynku wtórnym. Zaskakujące jest to, że ta kopia wpadła w moje ręce już przerobiona (i bardzo wysokiej jakości) i najwyraźniej bardzo, bardzo dawno temu - być może w czasach sowieckich. Obiektyw posłużył jako dobry model do testowania tak ciekawej funkcji, jak kontrola winietowania.

Specyfikacje obiektywu (stąd):
Konstrukcja optyczna: Vega\Biometar, 5 soczewek w 4 grupach; рисунок
Ogniskowa: 150mm;
Apertura względna: 1:3.5;
Format natywny: 6x7 cm, w rzeczywistości obejmuje nie mniej niż 8x8 cm;
Kąt widzenia w formacie natywnym: 33 stopnie po przekątnej;
Listwy przysłony: 8 szt., 16 szt. (w monitorowanej instancji);
Gwint filtra: 58x0.75 mm
Średnica dla dysz gładkich: 62.5 mm;
Cechy: soczewka jest fabrycznie wbudowana w płytkę z elektromechaniczną migawką. Egzemplarz z recenzji to remake z zachowaną częścią optyczną.

Cechy adaptacji i projektowania

Niestety nie miałem okazji zapoznać się z konstrukcją obiektywu w wersji fabrycznej. Chociaż warto zauważyć, że ze względu na obecność nieporęcznego mechanizmu migawki i płytki montażowej, ten obiektyw będzie trudny w użyciu w konwencjonalnych aparatach bez radykalnego przeprojektowania. Obiektyw fabryczny.

Ta kopia została kompetentnie przerobiona przez nieznanego rzemieślnika, najwyraźniej w czasach sowieckich: bloki soczewki obiektywu, czyste jak łza, zostały umieszczone w odrapanym etui Vega-12B przy zachowaniu odległości między soczewkami (o czym świadczy nieskazitelna ostrość). W tym samym czasie zwykła ośmioramienna przesłona została zastąpiona piękną okrągłą szesnastolistkową - podobno z jakiegoś wielkoformatowego obiektywu. Regulacja przysłony odbywa się poprzez obrócenie całego przedniego zespołu obiektywu.

Widok membrany Vega-23.

Ogólnie rzecz biorąc, pomysł obracania bloku obiektywu w celu dostosowania przysłony jest często używany przez majsterkowiczów, ponieważ. przy niewielkich masach części optycznej pozwala nie wyprowadzać kontroli przysłony przez specjalne pierścienie itp. Jest to jednak uzasadnione tylko wtedy, gdy blok obiektywu nie obraca się podczas ustawiania ostrości – jak w tej opcji adaptacji, do której wybrano korpus Vega-12.

Vega-23 w etui Vega-12B.

Sam blok soczewek jest wykonany bardzo prosto i ascetycznie: zwykłe nakrętki rowkowe blokują soczewki zwinięte w metalowe podkładki i lśniące różowym lub niebieskim jednowarstwowym oświeceniem. Konstrukcja jest bardzo typowa dla uproszczonych obiektywów radzieckich (przykładem są prawie wszystkie obiektywy zmiennoogniskowe). Soczewki Vegi-23 są dość grube, obiektyw nie jest łatwy – waży około 500 g.

Widok obiektywu z zakrytą przesłoną w świetle. Zauważalne zażółcenie szkła.

Chociaż obiektyw był w korpusie Vega-12B, okazało się, że nie można go w tej formie zastosować z aparatami typu Kijów-6 - to był najsilniejszy lot w nieskończoność. Jednak po ocenie różnicy w długościach roboczych okazało się, że konwertowany obiektyw powinien być używany z pierścieniem makro 40 mm. I rzeczywiście – po nabyciu i zamontowaniu takiego pierścienia ogniskowanie na nieskończoność osiągnięto z niewielkim (około 1,5 mm) przeregulowaniem. Wszystko to wskazuje, jak odpowiedzialnie i rozważnie mistrz podszedł do pracy nad obiektywem.

2 przejściówki i pierścień makro - wszystko, czego potrzebujesz do korzystania z przystosowanej Vega-23

Właściwości optyczne

Dzięki kompetentnej adaptacji obiektyw może być z łatwością używany zarówno w aparatach średnioformatowych z mocowaniem B (aka Pentacon Six, P6), jak i aparatach małoformatowych (poprzez przejściówkę z P6 do pożądanego systemu). Użyłem obiektywu w aparacie Canon 600D (APS-C, współczynnik upraw 1.6) i nie wykorzystywał pełnego potencjału, a jedynie niewielką część środka pola widzenia. Biorąc pod uwagę brak informacji o tym obiektywie w sieci i zdjęć z niego, ciekawie byłoby wypróbować go na formacie 6x6 cm.

Jak wszystkie obiektywy Vega, ten jest dość wysokiej jakości. Już z otwartej przysłony wykazuje dobrą ostrość - rzadki obiektyw na tak dużą ramkę ma dobrą rozdzielczość przy otwartej przysłonie. Najbardziej widoczne w Vega-23 są aberracja chromatyczna: Obszar przedostrości jest fioletowo-czerwony, a obszar nieostry jest zielony. Sugeruje to, że widmo wtórne jest bardzo szerokie; HA źle skorygowane według dzisiejszych standardów. Chociaż uważam, że w swoim natywnym formacie nie wnoszą tak znaczącego wkładu do wizerunku. Oczywiście obserwowane są również szczątkowe aberracje sferyczne (ponadto profil aberracji sferycznej jest charakterystyczny dla biometrów - okrąg nieostrości ma jasność, która nie wzrasta w kierunku brzegu, co nie jest do końca normalne). Aberracje pola stwierdzono jedynie wzdłuż krawędzi pola obiektywu, co nie jest stosowane w aparatach małoformatowych - rozmycie krawędzi po jednej stronie koła wskazuje na manifestację komy. Na zakrytych przesłonach obiektyw wykazuje bardzo wysoką rozdzielczość, ograniczoną tą samą chromatyzmem.

Brak aberracji oznacza również pewien „niedobór” obrazu obiektywu: nie ma on nietypowego bokeh, żadnego specjalnego zachowania w obszarze ostrości. Ale to również oznacza wysoką jakość optyczną – im lepszy obiektyw, tym mniej zaskakuje.

Jednowarstwowe oświecenie dobrze radzi sobie z normalnym oświetleniem - kontrast nie jest zły. Ale w podświetleniu mocno spada, pojawia się zasłona (choć najprawdopodobniej jest to spowodowane odbiciami w adapterze i pierścieniu makro). Soczewka z jasnym podświetleniem wyłapuje duże różowo-fioletowe refleksy. Odwzorowanie kolorów jest przesunięte do regionu ciepłego.

Dlatego obiektyw przeznaczony jest do aparatów z dużą ramką (6x7 cm), wtedy na małym formacie nie posiada winietowania. To właśnie na tej funkcji opiera się ciekawa funkcja, którą można zaimplementować prawie każdym obiektywem.

Sprzętowa kontrola winietowania i bokeh

Winietowanie (czyli nierównomierne naświetlenie kadru, zwykle zmniejszenie oświetlenia od środka do brzegu) to jedna z najważniejszych cech obiektywu. Jako efekt negatywny winietowanie jest zwykle wymieniane przy rozważaniu obiektywów szerokokątnych, ale jednocześnie odgrywa bardzo istotną rolę w kształtowaniu wizerunku tak znanych obiektywów jak Helios-40, Zeiss Planar 50/1.4: jest to jest odpowiedzialne za „skręcenie” bokeh pierwszego i oka” drugiego. Jest to również powszechny sposób skupiania uwagi na obiekcie centralnym – często nałożony już za pomocą oprogramowania.

Łatwo zauważyć, że CZJ Pancolar 80\1.8 ma winietę i nie ma go w RO500-1 90\2, który jest podobny w charakterystyce i schemacie, a na zdjęciu to widzimy Pankolar obraca tło i RO500-1 - Nie. Porównując schematy optyczne, zauważymy, że projektor ma obie grupy soczewek tej samej wielkości - zarówno przednią, jak i tylną (dlatego jest tak duża i ciężka), podczas gdy tylna grupa Pankolara jest znacznie mniejsza niż przód pod względem lekkiej średnicy (co czyni go lekkim i kompaktowym).

Porównanie schematów CZJ Pancolar 80\1.8 i RO500-1 90\2: tylna grupa soczewek Pancolar ma znacznie mniejszą średnicę niż przednia. W RO są bardzo zbliżone.

To jest klucz: ograniczenie wielkości tylnej grupy obiektywów jest tak naprawdę czynnikiem, który determinuje format, jaki pokrywa obiektyw. Można go pokryć na różne sposoby. Mówimy „z marginesem”, gdy wykorzystujemy tylko centralną część pola widzenia obiektywu i obserwujemy równomierne oświetlenie kadru. Mówimy – „plecami do siebie” – gdy nie obserwujemy czarnych pól, ale zauważamy nierównomierne oświetlenie i ciemnienie narożników. Mówimy „z winietą”, gdy widzimy czarne pola wokół kadru. Prawie wszystkie obiektywy fotograficzne są projektowane „plecami do siebie”: pozwala to zmniejszyć wagę i rozmiar, oszczędzając drogie szkło optyczne. Większość obiektywów do projekcji filmowej projektuje się z dużym marginesem (obiektywy z serii PO50x-1 często pokrywają SF, chociaż zasadniczo są zaprojektowane dla APS-C).

Schematyczne przedstawienie wpływu wielkości średnicy światła tylnej grupy soczewek na okrąg nieostrości w bokeh

To od razu rodzi pomysł: co się stanie, jeśli podczas fotografowania będziemy sterować średnicą światła tylnej grupy soczewek? Oznacza to ustawienie zmiennej przysłony w obiektywie zrobionym „z marginesem” na pokrycie kadru. Ta przysłona ponownie nie powinna działać jako apertura, co oznacza, że ​​powinna być ustawiona daleko od „środka optycznego” obiektywu (rodzaj „środka masy” – punktu, który będzie środkiem idealnego pojedynczego obiektywu , której odpowiednikiem jest nasz obiektyw). Jak daleko to jest? W przypadku warunkowo symetrycznej soczewki (planarnej, typu aplanat) „daleko” zaczyna się nieco dalej od tylnej soczewki, a w przypadku soczewki typu triplet / tessar przynajmniej połowa tylnego segmentu. W przypadku obiektywu retrofokusowego możliwe jest, że druga apertura będzie musiała zostać zamontowana blisko tylnego zespołu obiektywu. Muszę powiedzieć, że „daleko” ma granicę „bardzo daleko” – kiedy przysłona zaczyna nie tylko wprowadzać winietowanie, ale i odcinać obraz. Nie można więc ustawić przysłony zbyt blisko matrycy (dotyczy to przede wszystkim bezlusterkowców, gdzie taka możliwość istnieje).

Opcje instalacji drugiej przysłony kontroli winietowania (V.V.) w obiektywach o różnych schematach

W 2015 roku przetestowałem ten pomysł z konwencjonalnym Industar-23U. Nawet w tym przedstawieniu pokazała swoją wartość. Ten sam efekt zaobserwowano przy użyciu znanego projektora F-92 92\2 LETI-60M z przysłoną obiektywu (od Industar-23U). A teraz, w tym roku Chińczycy przygotowują nową linię optyki, w której właśnie w celu kontrolowania winietowania, dodatkowa membrana! Nie trzeba dodawać, jak wszechstronny może być obiektyw wykonany według podobnego schematu?

Szczerze mówiąc, Vega-23 nie jest ciekawym obiektywem do realizacji takiego schematu ze względu na brak jakichkolwiek cech obrazu w małym formacie. Ale może być dobrą modelką.

Wdrożenie schematu dwumembranowego z optyką SF na małym formacie jest niezwykle prostym zadaniem. Wystarczy zamontować okrągłą wielołopatkową (najlepiej ponad 9) membranę w adapterze typu P6-M42. Użyłem mikroskopijnej membrany 36mm, która idealnie pasuje do mojego adaptera. Jestem prawie pewien, że w przyszłości Chińczycy opanują produkcję fabrycznych adapterów z wbudowaną membraną specjalnie do kontroli winiety (są już pierścienie z membraną - są to adaptery typu EF-NEX, gdzie ręczna membrana działa zamiast elektrycznego).

Fotoadapter P6-M42 z wbudowaną membraną

Fotoadapter P6-M42 z wbudowaną membraną

Fotoadapter P6-M42 z wbudowaną membraną

Poniżej podam wynik tak zmodyfikowanego adaptera z Vega-23.

Zmiana charakteru bokeh (zwiększenie zawirowań) wraz z zamknięciem drugiej przysłony

Zmiana charakteru bokeh (zwiększenie zawirowań) wraz z zamknięciem drugiej przysłony

Zmiana charakteru bokeh (zwiększenie zawirowań) wraz z zamknięciem drugiej przysłony

Zdjęcia sparowane - efekt zamknięcia przesłony na obraz obiektywu (1 klatka - otwarta druga przesłona, 2 - zakryta)

Jak widać, gdy druga przysłona jest zamknięta, głębia ostrości nie zmienia się, brzegi ciemnieją, a w bokeh kółka przybierają postać „kociego oka”. Dodatkowo aparat stara się popełnić błąd z naświetleniem i prześwietlić środek (tryb pomiaru dla całego kadru) – lepiej zastosować pomiar w centralnej części kadru. W niektórych przypadkach zauważalny jest również wzrost kontrastu - przesłona odcina fałszywe promienie i zmniejsza ich ponowne odbicie. Przy mocnym zamknięciu drugiej przysłony zaczyna działać jako przysłona i zwiększa głębię ostrości. Jeśli zamkniesz jednocześnie przysłonę i obiektyw, możesz dojść do efektu dziurki od klucza - obraz zostanie zamknięty w okręgu ograniczonym czarnym polem. Im bardziej przysłona aperturowa jest zamknięta, tym ostrzejsza jest granica koła. Im bardziej zamknięta jest druga membrana, tym mniejszy jest okrąg.

Efekt dziurki od klucza: druga przysłona jest mocno zamknięta, apertura waha się od 1:3.5 do 1:11.

Efekt dziurki od klucza: druga przysłona jest mocno zamknięta, apertura waha się od 1:3.5 do 1:11.

Efekt dziurki od klucza: druga przysłona jest mocno zamknięta, apertura waha się od 1:3.5 do 1:11.

Na zakończenie podam zdjęcia zrobione na Vega-23 w różnych warunkach.

Wniosek

Vega-23, stosunkowo rzadki obiektyw do aparatów średnioformatowych, jest dobrej jakości, ale jak na obiektyw małoformatowy ma wygórowane gabaryty, a obraz nie ma żadnych cech. Tymczasem okazał się odpowiednim obiektywem do realizacji ciekawego schematu podwójnej przysłony, który otwiera nowe możliwości w fotografii.

Dziękuję za uwagę, Eshmakov Rodion.

Znajdziesz więcej recenzji od czytelników Radozhiva tutaj.