Carl Zeiss Jena 1Q Tessar 3,5 / 105 T. Recenzja średnioformatowego obiektywu autorstwa Rodiona Eshmakova

Materiał na Carl Zeiss Jena 1Q Tessar 3,5 / 105 T specjalnie dla Radozhiva przygotowane Rodion Eshmakov (subskrybuj Instagram!)

Schemat czterech soczewek typu Carl Zeiss Tessar jest jednym z najczęstszych wśród standardowych obiektywów fotograficznych produkowanych w XX wieku. Wynalazcą schematu jest niemiecki optyk Paul Rudolf, który zaproponował połączenie „połówek” soczewek czterosoczewkowych typu Unar i Protar (patrz krótka historia rozwoju schematu Tessar tutaj).

Pierwszy Tessar miał współczynnik apertury 1:6.3, ale w 1906 Ernst Wandersleb był w stanie uzyskać akceptowalną jakość obrazu pod kątem 30-40° i współczynniku apertury 1:3.5. Wynikało to w dużej mierze z osiągnięć Otto Schotta w dziedzinie wytwarzania szkła optycznego. Po dojściu nazistów do władzy w Niemczech E. Wandersleba, który był żonaty z Żydówką, został zastąpiony przez Willy'ego Merte, dzięki którego staraniom Tessar osiągnął aperturę F/2.8. Mniej jasne obiektywy zostały również przeliczone dla nowych rodzajów szkła, co poprawiło ich korekcję.

Obiektywy Carl Zeiss Jena Tessar o przesłonie F/3.5 były produkowane do aparatów różnych formatów. Powszechnie znane są obiektywy zwykłe o ogniskowej 50 mm (do aparatów małoformatowych), 75 mm (do aparatów dwuobiektywowych 6x6 cm), 105 mm (do aparatów średnioformatowych 6x9 cm). Obiektywy wielkoformatowe o dłuższej ogniskowej są dość rzadkie i drogie. Przedwojenne tessary miały optykę niepowlekaną, technologię powłok antyrefleksyjnych wprowadzono podczas II wojny światowej, a soczewki otrzymały słynną czerwoną literę „T” na pierścieniu tytułowym.

Po wojnie zwykłe soczewki Carl Zeiss Tessar zaczęły tracić grunt na rzecz bardziej złożonych sześciosoczewkowych soczewek Planar. Niektóre funkcje korekcji aberracji obiektywów Tessar ograniczały stosowanie ich szybkich modyfikacji w aparatach średnioformatowych (wyraźny efekt przesunięcia płaszczyzny ogniskowej z aperturą), dlatego też w służbie pozostały tessary małoformatowe ze względną aperturą F / 2.8 (1947 - Carl Zeiss Jena Tessar 50/2.8, obliczenia G. Zollner) oraz obiektywy wielkoformatowe o względnej przysłonie F/4.5.

Ten artykuł przedstawia model Carl Zeiss Jena Tessar 105/3.5 z 1954 roku (na co wskazuje emblemat 1Q i numer obiektywu). Obliczenia wykonano w 1936 roku. Obiektyw jest przeznaczony do aparatów 6x9 cm, ale w rzeczywistości był szczególnie często używany w aparatach 6x6 i aparatach małoformatowych jako teleobiektyw: w tym przypadku wykorzystano centralny obszar pola, które w mniejszym stopniu ucierpiały z powodu zniekształceń pola właściwych tym soczewkom. Źródło powyższych informacji.

Dane techniczne:

Konstrukcja optyczna - 4 soczewki w 3 grupach, „Tessar”;

Ogniskowa - 105 mm;
Otwór względny - 1:3.5;
Granice przysłony - 1:3.5 - 1:22;
Przysłona - 15 ostrzy, bez wstępnie ustawionego mechanizmu;
Gwint do filtrów - M40.5x0.5 mm;
Cechy - nie posiada mechanizmu ustawiania ostrości.

Cechy konstrukcyjne i adaptacyjne

Obiektyw dostałem w postaci bloku obiektywu z przysłoną bez mechanizmu ustawiania ostrości. Jest prawdopodobne, że wcześniej był blokiem obiektywu tej wersji do aparatu Exakta. Carl Zeiss Tessar 105/3.5 jest z pewnością bardzo łatwy do zamontowania na każdym aparacie małoformatowym ze względu na dużą tylną ogniskową, ale zdecydowałem się dostosować korpus obiektywu MC Volna-3 z mocowaniem Pentacon Six, aby obiektyw był użyteczny na średnim format.

Duża odległość robocza systemu P6 wymusza stosowanie długich przejściówek przy używaniu obiektywu z aparatami małoformatowymi. Tak więc zestaw adapterów P6-M42 + M42-EF + EF-NEX jest znacznie dłuższy niż sam obiektyw.

Ze względu na brak „wbudowanej maski” Tessar 105/3.5 nie ustępuje kompaktowością np. Tessar 80/2.8 (1949, montaż Exakta M60).

Helikoid Volny-3 zapewnia minimalną odległość ostrzenia około 0.8 m. Blok obiektywu nie obraca się podczas ustawiania ostrości - można zastosować filtry polaryzacyjne 40.5 mm.

Sterowanie przysłoną obiektywu zostało przeniesione na nos i odbywa się poprzez obracanie bloku obiektywu w wyciągu okularowym. W celu ułatwienia regulacji dodano ramkę z filtra światła M40.5x0.5 z zaznaczonym znacznikiem.

Przysłona obiektywu ma aż 15 listków. Niestety nie mają matowego wyczernienia - prowadzi to do pogorszenia kontrastu obrazu przy aperturze.

Optyka posiada jednowarstwową powłokę antyodbiciową o niebieskich odcieniach, charakterystyczną dla lat 40. i 50. XX wieku („niebieska optyka”). W świetle soczewka jest nieco żółta.

W soczewkach pojawiają się drobne bąbelki, co jest typową wadą szklarstwa tamtych lat: niektóre rodzaje szkła są dość lepkie w stopie i są trudne do oczyszczenia bez użycia specjalnie dobranych odczynników lub zaawansowanego sprzętu (piec próżniowy).

Carl Zeiss Tessar 105/3.5 T w swoich właściwościach jest analogiem produkowanego w tym samym czasie w ZSRR Industara-24 (przegląd opcji dla kamer małoformatowych). Konstrukcja wersji średnioformatowej I-24 (dla aparatów 6x9 Moscow-5) jest bardziej prymitywna i wykorzystuje ogniskowanie poprzez przesuwanie przedniego obiektywu, ma też skromniejszą przysłonę. Wersja małoformatowa (Industar-24M) jest lepiej wykonana. Główna różnica między Tessar 105/3.5 T a Industar-24M jest odczuwalna, jeśli chodzi o jakość obrazu.

Właściwości optyczne

W dużej mierze ze względu na chęć porównania radzieckiego Industara-24 z niemieckim oryginałem zakupiono Tessar 105/3.5 T.

Tessar z otwartą przysłoną tworzy dość ostry obraz w całym polu kadru 36x24 mm. Nie ma ochoty na aperturę obiektywu - tylko w razie potrzeby zwiększ głębię ostrości. W przeciwieństwie do I-24, Tessar jest znacznie lepiej naprawiony aberracja chromatyczna a szczątkowa aberracja sferyczna jest mniejsza, jej profil jest przyjemniejszy - obiektyw Zeissa jest znacznie lepszy.

Kontrast obrazu jest dobry w normalnym oświetleniu, ale w podświetleniu bardzo się ugina. Głównym problemem są odbicia w przestrzeni za obiektywem w aparacie małoformatowym. W walce z nimi pomaga przysłona zamontowana w moim adapterze P6-M42, lekko zasłonięta w trybie light cuta bez wprowadzania winietowania. Kontrast może ulec pogorszeniu podczas używania jasnej przysłony obiektywu - zamglenie pojawia się pod pewnymi kątami światła. Skutecznym rozwiązaniem może być okap.

Odwzorowanie kolorów Tessar 105/3.5 nie przedstawia żadnych niespodzianek.

Pod względem artystycznym Tessar 105/3.5 przyciąga dobrym balansem między ostrością a miękkością (czyli mamy do czynienia z „dobrą” charakterystyką kontrastu częstotliwości), przyjemnym bokehem charakterystycznym dla wysokiej jakości tessarów.
Ze względu na duży margines pola obrazu obiektyw może być używany z przyspieszaczami prędkości i adapterami zmiany biegów w nowoczesnych aparatach. Użyłem Tessara 105/3.5 na pełnoklatkowym Sony A7 (12 Mp 36x24) z adapterem zmiany biegów, uzyskując w ten sposób klatki w formacie „36x45” lub „72*24” (20+ Mp). Niektóre zdjęcia zostały wykonane z przysłoną obiektywu w trybie winietowania.

odkrycia

Stary Tessar nie zepsuje zdjęcia. To prawda, że ​​wciąż musi to być naprawdę dobry Carl Zeiss Tessar 105/3.5 T – obiektyw, który nawet dziś, prawie 70 lat później, oferuje ładny i wysokiej jakości obraz.

Znajdziesz więcej recenzji od czytelników Radozhiva tutaj. Wszystkie recenzje Rodion w jednym miejscu tutaj.